Olası Bedelli Askerlik Düzenlemesinden Yararlanmak İsteyen İşçinin Durumu

Meclise 17.07.2018 tarihinde sunulan torba yasa teklifinin, sunulduğu haliyle yasalaşması halinde, 25 yaş ve 15.000 TL şartıyla bedelli askerlikten yararlanmak isteyenler, 28 gün askerlik yapmak durumunda kalacaklardır. Yararlanacak kişilerin İş Kanunu kapsamında çalışıyor olması halinde, en önemli soru olarak akla, çalışmış oldukları sürelere ilişkin kıdem tazminatının akıbeti ve askerlik dönüşü işe dönüş durumu gelmektedir.

Ancak mevcut yasal düzenlemeler herhangi bir kuşkuya yer bırakmayacak şekilde, çalışan işçinin yanında yer almaktadır.

Kıdem taminatı yönünden: Eski İş Kanunu’nun halen geçerli olan 14. maddesine göre muvazzaf askerlik nedeniyle iş akdinin feshi halinde kıdem tazminatına hak kazanacaklardır. Uygulamada Yargıtay, bedelli askerlikte de bu hükümlerin uygulanacağına hükmetmiştir. Bu nedenle meclise sunulan teklifte yer aldığı haliyle işçinin 28 gün askerlik yapmak zorunda olduğu için iş akdini feshetmesi halinde de kıdem tazminatına hak kazanacaktır. İşçinin, Askerlik Şubesinden alacağı sevk belgesini işverene sunması gerekmektedir.

Askerlik dönüşü yönünden: Yasanın 31/4 maddesi çok net bir şekilde, askerlik bitiminden itibaren iki ay içinde eski işverene başvurması halinde işveren, eski pozisyonda ya da benzer pozisyonda yer varsa derhal, olmadığı takdirde boşalacak ilk yere o andaki şartlarla almak zorundadır. Buna rağmen yine işveren işe almazsa üç aylık ücret tutarında tazminat ödemekle yükümlü olacaktır.

YASAL DAYANAKLAR

4857 SAYILI İŞ KANUNU

Askerlik ve kanundan doğan çalışma

Madde 31/4 - Herhangi bir askeri ve kanuni ödev dolayısıyla işinden ayrılan işçiler bu ödevin sona ermesinden başlayarak iki ay içinde işe girmek istedikleri takdirde işveren bunları eski işleri veya benzeri işlerde boş yer varsa derhal, yoksa boşalacak ilk işe başka isteklilere tercih ederek, o andaki şartlarla işe almak zorundadır. Aranan şartlar bulunduğu halde işveren iş sözleşmesi yapma yükümlülüğünü yerine getirmezse, işe alınma isteğinde bulunan eski işçiye üç aylık ücret tutarında tazminat öder.

Madde 120 – 25.8.1971 tarihli ve 1475 sayılı İş Kanununun 14 üncü maddesi hariç diğer maddeleri yürürlükten kaldırılmıştır.

1475 SAYILI İŞ KANUNU

Kıdem tazminatı:

Madde 14 – (Değişik birinci fıkra: 29/7/1983 -2869/3 md.) Bu Kanuna tabi işçilerin hizmet akitlerinin:

1. İşveren tarafından bu Kanunun 17 nci maddesinin II numaralı bendinde gösterilen sebepler dışında,

2. İşçi tarafından bu Kanunun 16 ncı maddesi uyarınca,

3. Muvazzaf askerlik hizmeti dolayısıyle,

4. Bağlı bulundukları kanunla kurulu kurum veya sandıklardan yaşlılık, emeklilik veya malullük aylığı yahut toptan ödeme almak amacıyla;

5. (Ek: 25/8/1999 -4447/45 md.) 506 Sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar dışında kalan diğer şartları veya aynı Kanunun Geçici 81 inci maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılmaları nedeniyle, Feshedilmesi veya kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile sona erdirmesi veya işçinin ölümü sebebiyle son bulması hallerinde işçinin işe başladığı tarihten itibaren hizmet aktinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir. Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır.