5 Nisan 2023 Tarihinde İcra Kanununda Yapılan Değişiklikler

05.04.2023 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe giren torba yasa ile 2004 Sayılı İcra ve İflas Kanunu, 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu, 5271 Sayılı Ceza Muhakemeleri Kanunu, 5275 Sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun, 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu ve 6325 Sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nda önemli değişikler yapılmıştır.

A. 2004 Sayılı İcra ve İflas Kanunu’nda Öne Çıkan Değişiklikler:

a. İcra ve İflas Kanunu’na “Konutta Haciz” başlıklı 79/a maddesi eklenmiştir. İşbu değişiklikle beraber icra müdürü haciz yapılması talep edilen yerin konut olduğunu tespit ederse, bu yerde haciz yapılmasına karar verecek ve bu kararını icra mahkemesinin onayına sunması gerekecektir. Mahkeme tarafından en geç üç gün içerisinde yapacağı inceleme sonucunda haciz talep edilen yerin konut olup olması durumunda haczi kesin olarak onaylayacak aksini tespit etmesi durumunda haczi kesin olarak kaldırarak icra müdürüne geri yollayacaktır. İşbu madde hükmü ihtiyati haciz hakkında uygulama alanı bulmayacağı gibi maddenin yürürlüğe girdiği 05.04.2023 tarihinden önce verilmiş olan konutta haciz yapılmasına ilişkin kararlarda da uygulanmayacaktır.

b. İcra ve İflas Kanunu’nda yapılan bir diğer değişiklik haczi caiz olmayan mallar hususunda yapılmıştır. Önceden aynı amaçla kullanılan ortak ev eşyalarından sadece biri haczedilebilirken, yeni maddeyle ortak kullanıma özgü hiçbir ev eşyası haczedilemeyecektir. Söz konusu değişiklik 05.04.2023 tarihinden önce haczedilen eşyalar için uygulama alanı bulmayacaktır.

c. İcra İflas Kanunu’nda yapılan bir diğer önemli değişiklik taşınır ve taşınmaz malların haczi konusunda yapılmıştır. 05.04.2023 tarihinden itibaren borçlunun kendi yedinde veya üçüncü şahısta olan taşınır mallarıyla taşınmazlarından ve alacak ve haklarından alacaklının ana, faiz ve masraflar da dahil olmak üzere bütün alacaklarına yetecek miktarı haczolunur; ancak bu miktarı aşacak şekilde haciz yapılamayacaktır.

d. İcra ve İflas Kanunu’na eklenen bir diğer madde olan 88/a maddesi ile muhafaza altına alınmış olan malların dayanağı olan haciz işleminin kalkması durumunda yedieminde bulunan malların icra dairesince resen tasfiye edileceği düzenlenmiştir. İcra dairesi tarafından borçluya tebligat çıkarılarak on gün içerisinde tarifeye göre belirlenen yedieminlik ücretinin ödenmesi durumunda malların teslim edilebileceği, aksi takdirde malların tasfiye edileceğinin ihtar edileceği düzenlenmiştir.

B. 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nda Öne Çıkan Değişiklikler 

a. Türk Ceza Kanunu’nda 191. Maddede yer alan kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmak ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmak suçunda yapılan değişiklikle; işbu suçun soruşturması sırasında verilen kamu davasının ertelenmesi kararının kolluk birimlerine de bildirileceği hüküm altına alınmıştır. Bunun yanı sıra yeni düzenleme ile erteleme süresi sırasında uygulanana denetimli serbestlik kararı denetimli serbestlik müdürlüğünün kararı veya resen Cumhuriyet savcısının kararı ile altışar aylık sürelerle en fazla iki yıl olacak şekilde uzatılabilecektir.

C. 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nda Öne Çıkan Değişiklikler

a. 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu Madde 193/2’de yapılan değişiklikle sanık hakkında toplanan delillere göre mahkûmiyet, ceza verilmesine yer olmadığı ve güvenlik tedbiri dışında bir karar verilmesi gerektiği kanısına varılırsa, sorgusu yapılmamış olsa da davanın yokluğunda bitirilebileceği hükme bağlanmıştır.

b. Yapılan bir diğer önemli değişiklik HAGB konusunda yapılmıştır. Eski düzenlemede sadece HAGB kararına itiraz edilebileceği düzenlenmişken; yeni düzenlemede itiraz merciinin, kararı ve hükmü usul ve esas yönünden inceleyeceği, usul ve esasa ilişkin hukuka aykırılık tespit ettiği takdirde, gerekçesini göstererek karar ve hükmü kaldırır ve gereğinin yapılması için dosyayı mahkemesine göndereceği düzenlenmiştir.

c. Bölge adliye mahkemesi Cumhuriyet başsavcılığının itiraz yetkisi başlıklı Madde 308/A’da yapılan değişiklikle, Bölge adliye mahkemesi ceza dairelerinin kesin nitelikteki kararlarına karşı bölge adliye mahkemesi Cumhuriyet başsavcılığı, re’sen veya istem üzerine, kararın kendisine verildiği tarihten itibaren otuz gün içinde kararı veren daireye itiraz edebileceği düzenlenmiştir. Bunun yanı sıra sanık aleyhine itiraz edilebilmesi için kararı etkileyecek nitelikte esaslı bir hatanın bulunması zorunlu tutulmuştur.

d. Ceza Muhakemesi Kanununda yapılmış olan değişiklikler 05.04.2023 tarihinden itibaren yürürlüğe girecektir.

 D. 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda Öne Çıkan Değişiklikler

a. Türk Ticaret Kanunu’nun 4. Maddesinin 2.fıkrasında yapılan değişiklikle miktar veya değeri bir milyon Türk lirasını geçmeyen ticari davalarda basit yargılama usulü uygulanacağı belirtilmiştir.

b. Türk Ticaret Kanunu’nun 5/A Maddesinde yapılan değişiklikle konusu para olan alacak, tazminat, itirazın iptali, menfi tespit ve istirdat davaları zorunlu arabuluculuğa tabi tutulmuştur. İşbu değişiklik 09.2023 tarihinden itibaren yürürlüğe girecektir.

E. 6325 Sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nda Öne Çıkan Değişiklikler

a. Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’na eklenen 17/B maddesi ile taşınmazın devrine veya taşınmaz üzerinde sınırlı ayni hak kurulmasına ilişkin uyuşmazlıklarda ihtiyari arabuluculuk yolu açılmıştır. Söz konusu değişiklik 01.09.2023 tarihinden sonra yürürlüğe girecektir.

b. Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nun 18. Maddesi’nde yapılan değişiklikle, icra edilebilirlik şerhinin alınmasının zorunlu olduğu haller hariç olmak üzere, ticari uyuşmazlıklarda avukatlar ve arabulucunun imzalamış oldukları anlaşma belgesi ilam niteliğinde belge sayılacaktır.

c. 09.2023 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek bir diğer değişiklikle beraber arabulucunun avukatı bulunsa bile asıl tarafı arabuluculuk süreci hakkında bilgilendirme zorunluluğudur.

d. 6325 Sayılı Kanun’un Madde 18/A fıkra 16’ya eklenen yeni düzenleme ile arabuluculuk bürosuna başvurulmasından sonra, başvuran taraf aleyhine uyuşmazlık konusuyla ilgili olarak icra takibi yapılması durumunda, başvuran tarafın bu takibe karşı son tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren iki hafta içinde 2004 sayılı Kanunun 72’nci maddesi uyarınca menfi tespit davası açması ve talep etmesi halinde 2004 sayılı Kanunun 72’nci maddesinin ikinci fıkrası (ihityati tedbir) hükmünün uygulanabileceği düzenlenmiştir. İşbu düzenleme 01.09.2023 tarihinde yürürlüğe girecektir.

e. 6325 Sayılı Kanun’a eklenen 18/B fıkrasıyla09.2023 tarihi itibariyle, 

• Kiralanan taşınmazların 2004 sayılı Kanuna göre ilamsız icra yoluyla tahliyesine ilişkin hükümler hariç olmak üzere, kira ilişkisinden kaynaklanan uyuşmazlıklar,
• Taşınır ve taşınmazların paylaştırılmasına ve ortaklığın giderilmesine ilişkin uyuşmazlıklar. 
• 23/6/1965 tarihli ve 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunundan kaynaklanan uyuşmazlıklar
• Komşu hakkından kaynaklanan uyuşmazlıklar,

Zorunlu arabuluculuğa tabi tutulmuştur. İşbu maddeye ilişkin getirilen hükümler, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla (01.09.2023) ilk derece mahkemeleri ve bölge adliye mahkemeleri ile Yargıtayda görülmekte olan davalar hakkında uygulanmayacaktır.

F. 7036 Sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nda Öne Çıkan Değişiklikler

a. 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanununun 3’üncü maddesinin birinci fıkrasına eklenen cümleyle, 3.maddenin kapsamına giren itirazın iptali, menfi tespit ve istirdat davaları zorunlu arabuluculuğa tabi olacağı düzenlenmiştir. İşbu düzenleme 01.09.2023 tarihinde yürürlüğe girecektir.

G. 5275 Sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunda Öne Çıkan Değişiklikler

a. 5275 Sayılı Kanun’a eklenen 16/A Maddesi ile on yıl veya daha az süreli hapis cezasına mahkûm edilmiş veya adli para cezası infaz sürecinde hapis cezasına çevrilmiş kadın hükümlünün, engelliliği nedeniyle bakıma muhtaç veya ağır bir hastalığı maruz kalan on sekiz yaş altında çocuğunun bulunması ve toplum güvenliğine ağır ve somut tehlike oluşturmayacağının değerlendirilmesi halinde, cezasının infazının Cumhuriyet Başsavcılığınca bir yıla kadar ertelenebileceği hüküm altına alınmıştır. Söz konusu erteleme kararı her defasında altı ayı geçmemek üzere en çok dört kez uzatılabilecektir.

Stj. Av. Arda Doğan